تهییه کننده : تیم تولید محتوای دایناپرو 

مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه

مقدمه

صدای ساراند (Surround Sound) به سیستم‌های صوتی چندکاناله‌ای اطلاق می‌شود که با استفاده از چندین بلندگو، فضای شنیداری immersiv (غوطه‌ورکننده) ایجاد می‌کنند. این فناوری به شنونده اجازه می‌دهد تا صداها را از جهات مختلف بشنود و تجربه‌ای نزدیک به واقعیت را در محیط‌هایی مانند سینما، خانه‌های سینمایی، و حتی بازی‌های ویدیویی داشته باشد. هدف اصلی صدای ساراند، ایجاد حس حضور در محیط و افزایش کیفیت تجربه‌ی شنیداری است.

  تاریخچه‌ی صدای ساراند

صدای ساراند از دهه‌ی ۱۹۴۰ و با معرفی سیستم‌های صوتی چندکاناله در سینما آغاز شد. اولین سیستم‌های ساراند مانند Cinerama و CinemaScope از چندین بلندگو برای ایجاد صدای سه‌بعدی استفاده می‌کردند. در دهه‌ی ۱۹۷۰، سیستم‌های Dolby Stereo به بازار آمدند و انقلابی در صنعت صدا ایجاد کردند. با پیشرفت فناوری، سیستم‌های مدرن مانند Dolby Digital و DTS در دهه‌ی ۱۹۹۰ معرفی شدند و امروزه شاهد سیستم‌های پیشرفته‌تری مانند Dolby Atmos و DTS:X هستیم.

  انواع سیستم‌های صدای ساراند

سیستم‌های صدای ساراند در انواع مختلفی وجود دارند که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

- سیستم 5.1: شامل پنج بلندگو (چپ، راست، مرکز، چپ پشت، راست پشت) و یک ساب‌ووفر.

- سیستم 7.1: مشابه 5.1، اما با دو بلندگوی اضافی برای پوشش بهتر فضای شنیداری.

- سیستم 9.1: شامل بلندگوهای بیشتر برای ایجاد عمق و جزئیات بیشتر.

- سیستم‌های پیشرفته‌تر: مانند Dolby Atmos و DTS:X که از بلندگوهای سقفی برای ایجاد صدای سه‌بعدی استفاده می‌کنند.

  اجزای اصلی سیستم‌های صدای ساراند

یک سیستم صدای ساراند از چند جزء اصلی تشکیل شده است:

- بلندگوها: برای پخش صدا از جهات مختلف.

- ساب‌ووفر (Subwoofer): برای تولید فرکانس‌های پایین (باس) و ایجاد حس لرزش.

- آمپلی‌فایر: برای تقویت سیگنال‌های صوتی.

- پردازنده‌های صوتی: برای مدیریت و تقسیم سیگنال‌های صوتی بین بلندگوها.

 فناوری‌های مورد استفاده در صدای ساراند

فناوری‌های پیشرفته‌ای در سیستم‌های صدای ساراند استفاده می‌شوند که برخی از آن‌ها عبارتند از:

- Dolby Digital: یکی از رایج‌ترین فرمت‌های صوتی برای سیستم‌های 5.1.

- Dolby Atmos: فناوری پیشرفته‌ای که با استفاده از بلندگوهای سقفی، صدای سه‌بعدی ایجاد می‌کند.

- DTS:X: رقیب Dolby Atmos که انعطاف‌پذیری بیشتری در چیدمان بلندگوها ارائه می‌دهد.

- Auro-3D: فناوری دیگری که بر ایجاد صدای سه‌بعدی تمرکز دارد.

کاربردهای صدای ساراند

صدای ساراند در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارد:

- سینما: ایجاد تجربه‌ی immersiv برای تماشاگران. یکی از اصلی‌ترین کاربردهای صدای ساراند در صنعت سینما است. در سالن‌های سینما، سیستم‌های صوتی چندکاناله مانند Dolby Atmos و DTS:X استفاده می‌شوند تا تماشاگران را در فضای فیلم غوطه‌ور کنند. این سیستم‌ها با پخش صدا از جهات مختلف (چپ، راست، جلو، عقب، و حتی بالا)، حس حضور در صحنه‌های فیلم را ایجاد می‌کنند.

- سینمای خانگی : انتقال تجربه‌ی سینما به خانه نیز در سیستم‌های صدای ساراند محبوبیت زیادی دارند. با استفاده از این سیستم‌ها، علاقه‌مندان می‌توانند تجربه‌ی سینمایی را به خانه‌های خود بیاورند و از تماشای فیلم‌ها، سریال‌ها، و رویدادهای ورزشی با کیفیت صوتی بالا لذت ببرند.

- گیمینگ: در بازی‌های ویدیویی، صدای ساراند نقش مهمی در ایجاد حس واقع‌گرایی و immersiv بودن بازی دارد. بازیکنان می‌توانند جهت صداها را تشخیص دهند و از این طریق موقعیت دشمنان، منابع، یا رویدادهای مهم در بازی را شناسایی کنند(به قول گیمرا می تونن خیلی خوب صدا پا بگیرند 😁). به عنوان مثال، در بازی‌های تیراندازی اول شخص (FPS)، شنیدن صدای قدم‌های دشمن از پشت سر یا صدای شلیک از دور، به بازیکن کمک می‌کند تا واکنش سریع‌تری داشته باشد.

- موسیقی: در صنعت موسیقی، صدای ساراند برای تولید آلبوم‌های چندکاناله استفاده می‌شود. این آلبوم‌ها به شنوندگان اجازه می‌دهند تا موسیقی را با جزئیات بیشتری تجربه کنند و صداها را از جهات مختلف بشنوند. به عنوان مثال، در یک کنسرت مجازی، صدای سازها و خواننده می‌تواند از جهات مختلف پخش شود و حس حضور در سالن کنسرت را ایجاد کند.

مزایای استفاده از سیستم‌های صدای ساراند

- تجربه‌ی immersiv: یکی از اصلی‌ترین مزایای سیستم‌های صدای ساراند، توانایی آن‌ها در ایجاد حس حضور در محیط است. با پخش صدا از جهات مختلف (چپ، راست، جلو، عقب، و حتی بالا)، شنونده احساس می‌کند که در وسط صحنه قرار دارد. این ویژگی به ویژه در گوش دادن به موسیقی بسیار impactful است. 

- انعطاف‌پذیری: سیستم‌های صدای ساراند انعطاف‌پذیری زیادی در تنظیمات دارند و می‌توانند برای محیط‌های مختلف بهینه‌سازی شوند. به عنوان مثال، در یک اتاق کوچک، می‌توان از سیستم‌های 5.1 استفاده کرد، در حالی که در سالن‌های بزرگتر، سیستم‌های 7.1 یا 9.1 مناسب‌تر هستند. همچنین، برخی از سیستم‌های پیشرفته مانند Dolby Atmos و DTS:X امکان تنظیم دقیق‌تر صدا را فراهم می‌کنند.

 چالش‌ها و محدودیت‌های سیستم‌های صدای ساراند

- هزینه‌ی بالا: راه‌اندازی و نگهداری سیستم‌های ساراند می‌تواند گران باشد.

- نیاز به فضای مناسب: چیدمان بلندگوها نیاز به فضای کافی دارد.

- پیچیدگی در تنظیم: کالیبراسیون سیستم ممکن است برای کاربران عادی دشوار باشد. (این کار یک مهندسی بسیار پیچیده میخواهد و نیازمند افراد متخصص می باشد و در کنسرت ها چینش درست و اندازه‌گیری فواصل یکی از اصلی ترین چالش ها می باشد.)

آینده‌ی فناوری صدای ساراند

با پیشرفت فناوری، سیستم‌های صدای ساراند به سمت ایجاد تجربه‌های شنیداری سه‌بعدی و immersivتر حرکت می‌کنند. فناوری‌هایی مانند Dolby Atmos و DTS:X در حال گسترش هستند و انتظار می‌رود در آینده، سیستم‌های صوتی با هوش مصنوعی و اینترنت اشیا (IoT) ادغام شوند تا تجربه‌ی شنیداری را به سطح جدیدی برسانند.

​​

 نتیجه‌گیری

صدای ساراند یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فناوری صوتی است که تجربه‌ی شنیداری را به سطح جدیدی ارتقا داده است. با پیشرفت‌های اخیر، این فناوری نه‌تنها در سینما و خانه‌های سینمایی، بلکه در گیمینگ و موسیقی نیز نقش پررنگی ایفا می‌کند. آینده‌ی صدای ساراند با نوآوری‌هایی مانند صدای سه‌بعدی و ادغام با فناوری‌های پیشرفته، بسیار روشن به نظر می‌رسد.